Kuchnia serbska – przepisy i tradycje

Bałkany zachwycają swoją historią, kulturą, zabytkowymi miastami oraz zapierającymi dech w piersiach widokami. Jest jednak jeszcze coś, co przyciąga turystów i zatrzymuje miejscowych… są to tradycyjne dania, które zachwycają bogactwem aromatów. Najwięcej mówi się o potrawach chorwackich, lecz wiele smaku kryje w sobie także serbska kuchnia. Poznaj najbardziej znane przepisy i odkryj kulinarne tajemnice tej części świata.

Smaki charakterystyczne dla kuchni serbskiej

Tradycyjna kuchnia w Serbii jest niezwykle różnorodna ze względów historycznych. W narodowych daniach można posmakować między innymi wypływów tureckich, austriackich czy greckich. Ta kulturowa mieszanka ostatecznie składa się na wyjątkowy oraz niezapomniany aromat.

Serbska kuchnia słynie przede wszystkim z szerokiego wykorzystywanie mięsa np. wołowiny, wieprzowiny oraz baraniny – część dań powstaje poprzez połączenie ze sobą kilku rodzajów. Najczęstszą techniką gotowania jest grillowanie i to najlepiej w taki sposób, aby ruszt był widoczny na przygotowywanych potrawach. W przypadku kuchni serbskiej przepisy nie są pełne przypraw oraz ziół. Najczęściej pieprz i natka pietruszki okazują się wystarczające, ale niekiedy w garnku ląduje ziele angielskie oraz goździki. Typowe okazuje się też używanie papryki pod różną postacią – nie tylko w wersji świeżej, ale i sproszkowanej. Najsłynniejsza jest papryka Aleva.

Podobnie jak w przypadku kuchni gruzińskiej Serbowie stawiają na regionalne specjały. W przepisach nie brakuje fasoli, która najczęściej jest głównym bohaterem zup. Popularne są własnej roboty sery, które zachwycają swoim słonym posmakiem. Jeśli chodzi o pieczywo, to przeważnie podawana jest proja, czyli chlebek kukurydziany albo lepinja porównywana do pity. W Serbii tradycyjne je się 3 posiłki dziennie, z czego ten środkowy jest najbardziej syty. Duża gościnność tamtejszych gospodarzy to element charakterystyczny tej części Bałkan, podobnie jak obfite porcje.

Mówiąc o kuchni serbskiej, nie można też zapomnieć o trunkach alkoholowych. Znana jest przede wszystkim rakija oraz komovica (brendy robiona z wytłoczyn). Pijane są również wina np. Prokupac o smaku słodkich, czerwonych owoców czy biała, wytrawna Tamjanika.

Serbska kuchnia – coś dobrego na początek

W przypadku niektórych dań przygotowywanych w Serbii oraz Polsce można znaleźć pewne podobieństwa. Tak jest, chociażby w przypadku naszej galarety. Serbowie robią pihtije z różnych części wieprzowiny np. golonki. Cały proces polega na gotowaniu mięsa w garnku do momentu, aż odejdzie od kości razem z warzywami takimi jak cebula i marchew oraz przyprawami typu liść laurowy czy pieprz. Ten przysmak kuchni serbskiej bardzo często je się w asyście mocnego alkoholu. Wśród przystawek nie mogło też zabraknąć sycących zup. Ich główne składniki to mięso np. żeberka lub wędzona kiełbasa oraz biała fasola. Ten przepis przypomina nieco fasolkę po bretońsku.

Innym klasykiem serbskiej kuchni są sery. Kajmak przede wszystkim kojarzy nam się czymś słodkim, ale inaczej wygląda to w Serbii. Robi się go z mleka krowiego – koniecznie niepasteryzowanego oraz niehomogenizowanego. Gotuje się je razem ze śmietaną i zostawia na kilka dni, aby mógł zajść proces fermentacji. Inaczej smakuje ser sirene, którego bazą jest mieszanka mleka owczego i krowiego – dzięki temu zyskuje niezwykle słony i przypomina nieco grecką fetę. W kuchni serbskiej przepis na sałatkę szopską również go zawiera poza świeżymi warzywami takimi jak cebula ogórek i pomidor.

Bałkany, a także i Serbia słyną z ajwaru. To aromatyczna, gęsta pasta przygotowywana z czerwonej papryki, bakłażana oraz czosnku. Może być podawana w wersji łagodniejszej lub ostrzejszej w zależności od upodobań. Zwykle smaruje się nim lokalne wypieki albo używa jako dodatek do grillowanych mięs.

Sprawdź: szaszłyki z grilla.

Kuchnia serbska – przepisy na dania z mięsem

Dania obiadowe w Serbii to przede wszystkim propozycje dla osób, które uwielbiają mięso. Sałata szopska czy serbska to raczej dodatek aniżeli główna gwiazda lunchu. Czego w takim razie można spróbować? Jednym z najsłynniejszych dań kuchni serbskiej jest pljeskavica. Kotlet ma charakterystyczny, okrągły oraz płaski kształt, dlatego bywa mylony z hamburgerem – musi być dobrze przypieczony z obu stron, ale wciąż soczysty. Na jego smak składa się mieszanka różnych mięs np. wieprzowiny, wołowiny oraz cielęciny. Dla pokreślenia aromatu dodawana jest jeszcze cebula, czosnek, sól, a także papryka. Świetnie smakuje z sosem gyros.

W serbskiej kuchni króluje też taki specjał jak karađorđeva šnicl. Kształtem przypomina nieco devolay. Do jego przygotowania potrzebne jest mięso cielęce lub wieprzowe. Całość zawija się w kształtne rulony, a następnie obtacza w bułce tartej i smaży na złoty kolor. Można go jeść z sosem tatarskim lub sosem czosnkowym.

Odpowiednikiem naszych gołąbków jest natomiast sarma. Mięso mielone doprawia się czerwoną papryką oraz ziołami. Do farszu dodaje się jeszcze ryż albo kaszę bulgur. Całość zawija się w liście winogron albo kiszonej kapusty. Serbowie chętnie jedzą je z jogurtem naturalnym albo chlebem.

Jeśli chodzi o znajomość kuchni serbskiej, przepis na podvarak to podstawa! Danie składa się nie tylko z wieprzowiny lub bekonu, ale także kapusty kiszonej, cebuli i czosnku. Potrawa jest niezwykle sycąca oraz rozgrzewająca, co przydaje się podczas chłodniejszych dni.

Potrawy wege w kuchni serbskiej

Serbska kuchnia ma też coś do zaproponowania dla osób, które jedzą wyłącznie dania wegetariańskie. Prawdziwym klasykiem jest tak zwana gibanica. Danie przygotowuje się z ciasta filo. Płaty maczane są w masie serowo-jajecznej, nakładane na siebie, a następnie pieczone. To taka a’la zapiekanka jadana głównie z jogurtem naturalnym. Często serwuje się tę potrawę na śniadanie. Znajdziesz ją także w wersji na słodko. Równie pyszną alternatywą jest wytrawny, serowy burek z ciasta filo.

Wegetarianie mogą też skosztować świeżej sałatki serbskiej. Robi się ją z cebuli, ogórka oraz pomidora. Za poziom ostrości odpowiada czerwona papryka w proszku. Do tej receptury wystarczy dodać regionalny, słony ser, aby powstała sałatka szopska.

Inne popularne dania wegetariańskie w kuchni serbskiej to:

• pasulj – aromatyczna i gęsta zupa fasolowa,
• cicvara – gotowana na mleku kaszka kukurydziana z suszonymi owocami,
• kačamak – kasza kukurydziana na wytrawnie z pomidorami i sproszkowaną papryką,
• prebranac – zapiekana fasola biała lub brązowa z warzywami i przyprawami.

Chociaż w przypadku kuchni serbskiej przepisy przeważnie zawierają mięso, niektóre tradycyjne potrawy można również znaleźć w wersji wegetariańskiej. Dotyczy to między takich dań jak sarma czy podvorak.