Śródziemnomorska kuchnia grecka – najpopularniejsze potrawy i desery

Kuchnia grecka jest uważana za najzdrowszą na świecie i poleca się ją w każdym wieku – zarówno dzieciom, jak i seniorom. Fenomen tej tradycji wynika nie tylko z jej różnorodności, ale też z dużego zastosowania odżywczych produktów, które sprzyjają utrzymaniu zdrowia i szczupłej sylwetki. Co wyróżnia grecką kuchnię i z jakich potraw słynie? Sprawdź, w czym tkwi sekret tej sztuki kulinarnej.

Kuchnia grecka – charakterystyka i popularne składniki

Śródziemnomorska kuchnia grecka odznacza się na tle innych kuchni świata nie tylko długą tradycją sięgającą aż 4000 lat wstecz, ale też wyjątkową lekkością i prostotą. Mnóstwo w niej warzyw oraz zdrowych tłuszczów. W tym wyspiarskim kraju gotowanie nie zajmuje wiele czasu, a większość dań można przygotować w dosłownie kilka-kilkanaście minut. Tradycja kulinarna gorącego basenu Morza Śródziemnego kształtowała się na bazie lokalnych świeżych produktów i była orzeźwiająca, a m.in. właśnie te cechy sprawiły, że tak bardzo rozprzestrzeniła się na świecie.

W śródziemnomorskiej tradycji można wyróżnić zarówno lokalne produkty i potrawy, jak i naleciałości tureckie, perskie i osmańskie, co dało w efekcie cały kalejdoskop smaków i połączeń charakterystycznych dla kuchni greckiej. Przepisy tej tradycji kulinarnej odzwierciedlają nie tylko upodobania mieszkańców, ale też ich wierzenia. Historyczne greckie uczty organizowano przecież nie tylko dla zaspokojenia ludzkich zmysłów, ale też na cześć bogów.

Dania wegetariańskie to główny wyróżnik kuchni greckiej. Potrawy powstają przede wszystkim z doskonałej oliwy z oliwek, ryb i owoców morza, a także z jarzyn, przede wszystkim bakłażanów, pomidorów, papryki, czosnku oraz warzyw strączkowych, głównie bobu. Grecy wykorzystują w swoich kuchniach również duże ilości orzechów, sera feta, ziół i pszenicy. Wśród mięs króluje baranina i jagnięcina, a w kategorii owoców winogrona nie tylko na świeżo, ale też do produkcji doskonałych win, np. retsina z żywicą sosnową. A jeśli już o napojach mowa, to w tej kategorii Grecy preferują… kawę, po turecku lub frappe z cukrem i mlekiem.

Kuchnia grecka – najpopularniejsze potrawy

Sztandarowe dania kuchni greckiej powstają z wykorzystaniem ryb i owoców morza, najczęściej smażonych na oliwie i podawanych w towarzystwie doskonałych serów oraz mieszanek ziół. Grecy lubują się też w suszonych rybach i sałatkach, określanych jako podstawa ich tradycji kulinarnej. Słynna sałatka grecka to tylko preludium do całego wachlarza podobnych dań, ale tuż obok niej plasuje się lubiana w Polsce sałatka Cezar z kurczakiem i sałatą rzymską.

Popisowym daniem greckiej kuchni jest gyros, czyli wieprzowe lub baranie mięso pieczone na pionowym rożnie i serwowane do obiadu oraz dań typu street food. Miłośnicy mięsnych potraw mogą skosztować też bifiteków, czyli klopsików przypominających nasze kotlety mielone lub souvlaki – mięsa pieczonego w formie szaszłyków.

W kategorii zup niepodzielnie króluje krestosupa z wołowiną, ryżem i warzywami, zupa fasolatha z białej fasoli oraz zupa pokrzywowa podawana tradycyjnie podczas karnawału odbywającego się w mieście Tyrnavos. Z potraw pieczonych największą popularnością cieszy się zapiekanka moussaka z bakłażanów, mięsa mielonego i pomidorów oraz zapiekanka makaronowa pastitio z kremowym sosem beszamelowym i czosnkiem. Często przygotowuje się też warzywa faszerowane, które Grecy traktują jako główne dania oraz przepisy z cukinią i bakłażanami w roli głównej.

Kolejną kategorią specjałów są węglowodanowe dodatki kuchni greckej. Potrawy podaje się tam przede wszystkim z chlebkami pita wypiekanymi z mąki pszennej i drożdży oraz z tradycyjnym chlebem Horiatiko Psomi. Przekąski natomiast noszą ogólną nazwę meze i mogą przyjmować różne postacie, choć zwykle są to półmiski warzyw, wędlin i serów, szczególnie fety i halloumi. Do potraw często serwuje się pastę fava z grochu stosowaną jako smarowidło do pieczywa oraz sos tzatziki, z którym można podawać sałatki oraz klasyczne i nietypowe dania z grilla.

Podczas wycieczki do Grecji warto spróbować też:

• sera saganaki;
• gołąbków dolmadakia w liściach winogron;
• pieczonych warzyw briam;
• placków z cukinii kolokithokeftedes;
• pieczonego bakłażana papoutsakia.

Potrawy mięsne w greckim stylu, np. pitę z gyrosem można podawać z sosem 1000 wysp lub sosem duńskim Remulada, a sałatki i zupy najlepiej serwować z pitą.

Kuchnia grecka – desery rodem znad Morza Śródziemnego

Najpopularniejszą słodką potrawą śródziemnomorskiej kuchni w greckim wydaniu jest uwielbiana na całym świecie chałwa. Ten wyjątkowy przysmak z ziaren sezamu lub orzechów arachidowych wpisał się na stałe w grecką tradycję, chociaż wywodzi się z Indii. Typowym deserem w greckiej kuchni jest natomiast baklava – słodki zapiekany przysmak powstający z ciasta filo przełożonego masą orzechową. Na śniadanie warto natomiast skosztować koulouri – obwarzanek z sezamem, które świetnie smakują z sosem czekoladowym.

Kuchnia grecka – ciekawostki, które warto znać

1. Podczas greckiego posiłku na stół serwuje się od razu wszystkie dania. Grecy nie praktykują stopniowego podawania poszczególnych potraw, a jedzący sami decydują, od czego chcą zacząć.
2. Sekretem wielu dań greckiej kuchni są świeże lub suszone zioła, głównie oregano i bazylia, ale też kumin, tymianek, kolendra i curry. Niektóre potrawy przyprawia się również hyzopem, szałwią, melisą i miętą.
3. Kulinarne zwyczaje w Grecji są zdecydowanie bardziej nonszalanckie niż w Polsce. Grecy podczas posiłków prowadzą żywe dysputy, intensywnie gestykulują i maczają pieczywo we wspólnych salaterkach. Nie przejmują się konwenansami, a posiłki traktują jak zabawę.